Appellaties

Anno 2014 telt Umbrië twee DOCG’s en dertien DOC’s. Het valt wel op dat tot op heden nog geen enkele witte wijn in Umbrië het tot DOCG-niveau geschopt heeft. Vermoedelijk zal het toch niet lang meer duren eer men een van de betere categorieën binnen de appellatie Orvieto zal promoveren tot DOCG.

DOCG
1. Montefalco Sagrantino
2. Torgiano Rosso Riserva

DOC
3. Assisi
4. Colli Alto Tiberini
5. Amelia
6. Colli del Trasimeno
6. Trasimeno
7. Colli Martani
8. Colli Perugini
9. Lago di Corbara
10. Montefalco
11. Orvieto
12. Orvietano Rosso
12. Rosso Orvietano
13. Torgiano
14. Todi
15. Spoleto

IGT
Allerona
Bettona
Cannara
Narni
Spello
Umbria

VDI
Vino d'Italia

DOCG Sagrantino di Montefalco (of Montefalco Sagrantino) is een appellatie voor rode wijnen binnen Umbrië. Hier is sagrantino koning, aangezien de wijn geen enkel ander druivenras mag bevatten. Er gelden bovendien redelijk strenge rijpingsvereisten: de wijn moet minimaal 33 maanden rijpen, waarvan 12 in eiken vat (ongeacht de afmeting).

De wijnen zijn in hun jeugd erg tanninerijk en hebben enorm veel structuur, wat ze bij uitstek geschikt maakt voor enkele jaren veroudering. De beste wijnen zijn dan ook na 15 jaar nog perfect op dronk. De tannines zijn gelukkig zelden of nooit hard of bitter.

DOCG Torgiano Rosso Riserva is een herkomstbenaming uit Umbrië die in 1990 tot DOCG werd gepromoveerd. De wijn moet minimaal 70% sangiovese bevatten en wordt vaak aangevuld met canaiolo.

DOC Colli del Trasimeno (of kortweg Trasimeno), is een appellatie genoemd naar het Lago di Trasimeno in het noordwesten van Umbrië. Rond het meer zelf vind je echter geen enkele wijngaard, maar enkel bos, weilanden, graan- en zonnebloemvelden.

De wijngaarden zijn een bonte verzameling van rassen, zowel witte, rosato als rode wijnen worden hier gemaakt, net als spumante en zoete wijnen. Bovendien zijn er per wijnkleur en -stijl ook nog eens talrijke druiven toegelaten, zodat het quasi onmogelijk is om deze appellatie te definiëren. In elk geval zien we hier ook trebbiano toscano en grechetto opduiken voor de witte wijnen en cabernet sauvignon, merlot en sangiovese voor de rode wijnen.

DOC Colli Martani is een appellatie binnen Umbrië waarvan het grondgebied volledig binnen de appellatie Montefalco ligt. Het succes van deze herkomstbenaming ligt in de grotere vrijheid inzake druivenrassen ten opzichte van DOC Montefalco. Binnen Colli Martani kan je als wijnmaker immers een pure grechetto, sauvignon, trebbiano toscano, chardonnay of riesling maken of, als rode wijn, een pure cabernet sauvignon, merlot of sangiovese. Zelfs een schuimwijn is mogelijk op basis van grechetto, pinot nero en chardonnay.

DOC Montefalco is een appellatie voor rode en witte wijnen in Umbrië. Vroeger was enkel rode wijn toegelaten binnen deze appellatie, maar in 1990 werden de productieregels gewijzigd, om zo ook witte wijn toe te laten. Deze wijnen zijn heel wat toegankelijker dan de pure sagrantino’s, maar vormen wel een perfecte introductie tot ‘de grote wijn’.

De witte wijnen binnen de appellatie moeten tegenwoordig minimaal de helft grechetto bevatten en een verplicht deel trebbiano toscano (20-35%). Voor de rest van de blend mag de wijnmaker kiezen. De rode wijnen bevatten verplicht een blend van hoofdzakelijk sangiovese (60-70%) en sagrantino (10-15%), met een overige aanvulling naar keuze.

DOC Orvieto is commercieel de belangrijkste herkomstbenaming uit Umbrië, opgericht in 1971. Men maakt het onderscheid tussen de traditionele, originele zone, die Orvieto Classico heet – waar de appellatie ontstaan is –, en de rest van Orvieto, waar de wijngaarden veel later aangeplant zijn. De wijnen uit de eerste zone worden geacht van iets betere kwaliteit te zijn.

De druivensamenstelling is voor beiden nochtans identiek: trebbiano toscano (procanico) en grechetto dienen minimaal 60% uit te maken van de wijn, die desgewenst kan aangevuld worden met (een) ander(e) ras(sen) naar keuze.

Daarnaast is er ook nog een onderscheid tussen de gewone Orvietowijn en de Orvieto Superiore, die een iets hoger alcoholpercentage dient te hebben. Dit impliceert normaal gezien dat het fruit iets rijper geoogst wordt en de uiteindelijke wijn in principe ook iets beter zou moeten zijn.

Om het plaatje nog wat complexer te maken, voorzien de productieregels ook twee verschillende zoete stijlen van Orvieto. De eerste is vendemmia tardiva: een zoete wijn op basis van laat geoogste druiven (die een veel hoger suikergehalte hebben). De tweede mogelijkheid is muffa nobile: zoete wijn op basis van druiven die edele rotting (botrytis cinerea) ondergaan hebben.

Ook wat kwaliteit betreft, zijn er enorm grote verschillen tussen de Orvietowijnen. Veel van de goedkopere wijnen zijn rommel. Ben je echter bereid om iets meer uit te geven, dan krijg je diepe, gestructureerde wijnen met voldoende fruitvet en aangename mineraliteit, zonder echter hun belangrijke verfrissende factor te verliezen.

DOC Torgiano is de ‘gewone’ appellatie van waaruit de DOCG Torgiano Rosso Riserva promoveerde, en is een pak omnivalenter dan haar DOCG-equivalent. Naast witte, rosato en rode wijn vind je hier zelfs spumante en zoete wijn. De toegelaten druivenrassen lopen enorm uiteen, van onder andere chardonnay, pinot grigio en trebbiano toscano tot sangiovese, cabernet sauvignon en pinot nero.